Facebook Twitter Instagram
    Trending
    • Ulusalcılar kimlerdir ve “Yetmez ama evet”çilere karşı nasıl mücadele ederler?
    • #HEPİMİZGÖÇMENİZ Twitter’da
    • Bizans’ın Son Günleri
    • Haçlıların Bizans’a Çektirdikleri
    • Sebastiao Salgado: “Gözler çok şey anlatır”
    • Beyazlar Cazı Öldürmeye Çalıştı Müzik Kazandı
    • Käthe Kollwitz Kadınlar, anneler ve mücadele
    • Susamam
    Twitter Facebook
    Altüst Dergisi
    • Ana Sayfa
    • Satış Noktaları
      • İstanbul Satış Noktaları
      • Ankara Satış Noktaları
      • İzmir Satış Noktaları
      • Diğer İllerdeki Satış Noktaları
    • Abonelik
    • Yazı ve Danışma Kurulu
    • İletişim
    Altüst Dergisi
    Buradasınız:»Genel»Stratejik Derinlik Yurtdışından Okunduğunda – Herkül Millas
    Genel

    Stratejik Derinlik Yurtdışından Okunduğunda – Herkül Millas

    11 Nisan 2015Updated:12 Mayıs 20153 Mins Read
    Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email

    Stratejik Derinlik Yurtdışından Okunduğunda

    Herkül Millas

    Prof. Davutoğlu’nun 2010’da Yunanca’ya çevrilmiş olan kitabı, Yunanistan’daki Türkiye uzmanlarına göre Türk dış politikasındaki temel felsefeyi ve Türkiye’nin uzun vadeli amaçlarını ortaya koyan iki anlayışı dile getirmektedir:

    1) Türkiye, çevresindeki ülkelerle eşit olmayan ilişkiler içine girmek istemektedir. Bunun gerekçesi, Türkiye’nin tarihî veya jeopolitik konumunun üstünlüğüdür; 2) Türkiye, Yunanistan’ın mevcut bazı haklarını kısıtlamak ve uluslararası hukuku ikincil sayarak yayılmacı politikalar izlemek istemektedir.

    Kitaba Yunanistan açısından bakıldığında yapılabilecek itirazlar şöyle özetlenebilir.

    1) Güvenin sağlanması ve “Yaşam Alanı”:

    Kitap, Türkiye’nin komşuları (ve dolayısıyla, Türkiye) için güvensizlik ortamı yaratıcı ifadeler içermektedir. Bir kere, kitapta önemli yer işgal eden “Osmanlı bakiyesi” kavramının sadece Müslümanlar için kullanılması ve İmparatorluğun Hıristiyan halklarının dışlanması (s. 143-149), Huntington’un din temelli sınıflandırmasını çağrıştırmaktadır. Oysa Osmanlı kültürü, içinde yaşamış farklı etnik ve dinsel grupların ortaklaşa oluşturdukları kapsayıcı bir kültürdür. Türkçü Üç Tarz-ı Siyaset kitabı 1904 tarihli olduğuna göre, Osmanlı = Müslüman Türk denklemi ancak 20. yüzyılın ürünüdür.

    İkincisi, Nazi Almanyası’nın yayılmacı mazereti olarak ünlenen ‘Yaşam Alanı’ (Lebensraum) kavramı kitapta Türkiye’nin çeşitli ülkeler ve halklarla ilişkileri çerçevesinde sürekli kullanılmaktadır (s. 102-118). Örneğin, “Kıbrıs'[ta]tek bir Müslüman Türk olmamış olsa bile Türkiye’nin bir Kıbrıs meselesi olmak zorundadır. Hiçbir ülke kendi hayat alanının kalbinde yer alan böyle bir adaya kayıtsız kalamaz” (s. 176, 179) ifadesi, Kıbrıslı Türkleri korumak için yapılan 1974 müdahalesinin çok daha genel bir strateji anlayışından kaynaklandığı kaygısını doğurabilir.

    Bu durum Kıbrıs’la sınırılı kalmamakta, Ege adalarına ve Balkanlara da uzanmaktadır. Kitapta, “[Tarihî miras nedeniyle] Türkiye’nin kendi sınırları ötesinde de her an müdahil olması gereken de facto durumlar”dan söz edilmekte (s. 41), Türkiye’nin Balkanlarda Müslüman azınlıklarla ilgili müdahale hakkının bulunduğu ileri sürülmekte (s. 123), hatta, “[Doğu Trakya‘nın savunması] Balkanlar’da sınırlar ötesi oluşturulacak etki alanlarının diplomatik ve askerî anlamda aktif bir şekilde kullanılmasından geçmektedir” denmektedir (s. 55).

    Bu durumda, kendilerini tehdit altında hisseden daha güçsüz komşular yeni ittifaklar kurup yeni dengeler aramayacak mıdır? Böyle olursa, barış dayatılarak mı sağlanacaktır?

    2) Osmanlı mirası:

    Kitap boyunca Osmanlı mirası, hoşgörüsü ve Pax Ottomana idealize edilmektedir. Oysa, bir kere, tarihi miras bir bütündür; Osmanlı’nın olumsuz yanları da mirasın içindedir. Korumasız halklara karşı seferler, talanlar, esirlerin pazarlarda satılması, devşirme ve müsadere sistemi, son dönemdeki ağır vergilendirmeler, din temelinde ayrım da, aynen Pax Ottomana gibi, Osmanlı’nın özellikleridir.

    İkincisi, bütün imparatorluklar birbirine benzer; hiçbiri tebaanın kültürüne (dinine, diline, adetlerine, vb.) karışmaz; karışmak, ulus-devletlerin işidir. Bizans’ın Ermeni imparatorları olmuştur, ama bu, bugün anakronizm yapılarak Bizans’ın hoşgörürlüğüne ve çokkültürlülüğüne yorulamaz.

    Üçüncüsü, kitap sürekli olarak “yegâne” ve “en” diyerek, Osmanlı’nın biricik olduğunu söylemektedir (s. 66, 81-83, 195). Karşıdakiler içinse aşağılayıcı ifadeler kullanmaktadır: “…terk edilen her Osmanlı şehri istilacı barbar güçlerce tahrip” edilmiş, “Bu anlamda Osmanlı şehirlerinin Batı medeniyet unsurlarınca çözülüşü veya bizzat tahribi kadîm insanlık birikiminin tarih sahnesinden çekilme süreci olarak tezahür etmiştir.” (s. 195). Bu söylemi, bu kadar farklı iki dünyadan bahsetmesi nedeniyle, Balkan halkları bir tahkir olarak algılamıştır. Üstelik, bu kadar üstün olan Osmanlı bakiyesi bir Türkiye’yle, “böyle bir mirasın yükümlülüklerini devralmayan” ülkeler, yani komşuları, eşitlik şartlarında savunma stratejisi oluşturamayacaklardır (s. 38). Çünkü bu komşuların ne tarihi buna elvermektedir, ne de öyle bir yükümlülükleri ve zorunlulukları vardır. Kaldı ki buradaki “yükümlülük” kelimesi, meşhur “White man’s burden” (Beyaz Adamın uygarlık götürme yükümlülüğü) kavramını çağrıştırmaktadır.

    Kitapta, tahlil edilmeden kabul gören bir varsayım vardır: Devletlerin ve milletlerin tarih içindeki sürekliliği. Süreklilik, mirası meşru kılmaktadır, miras da bir stratejiyi: “Geçmişi kuşatan kadîm kavramı da, geleceği belirleyeceği iddiasını taşıyan Devlet-i Ebed-müddet kavramı da, bu stratejik zihniyetin muhtevasını dokuyan bir tarih ve kimlik bilincini yansıtmaktadır.” (s. 30).

    Kitabı okuyan Yunanlıları da kaygılandıran zaten bu olmuştur: Yerel medeniyet havzalarına yayılan “kurucu ana unsur”un, süreklilik sergileyen stratejik zihniyetiyle kuracağı Pax Ottomana.

    Bu yazı, Baskın Oran’ın hazırladığı Türk Dış Politikası adlı kitaptan (İletişim Yayınları, 2010) alınmıştır.

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email

    Related Posts

    Ulusalcılar kimlerdir ve “Yetmez ama evet”çilere karşı nasıl mücadele ederler?

    Devrimci Olalım

    Rambo: Cinnet ve Rehabilitasyon

    Comments are closed.

    Ara…
    İnternetten Satın Al!
    • N11
    • KitapYurdu
    • Idefix
    • D&R
    • GittiGidiyor
    • Pandora
    • Kabalcı
    • Sözcü Kitabevi
    • İlkNokta
    • Eganba
    • KitapCadde
    • PuntoKitap
    • Simurg
    • Nobel Kitap
    • Sol dergi ve gazete arşivi - SolYayin.com
    Eski Sayılar
    AltÜst Dergisi Eski Sayılar
    Etiketler
    Altüst altüst dergisi içerik altüst içindekiler Anayasa Arap devrimleri Araplar Ayrımcılık Azınlıklar Barış Cinsiyetçilik Demokrasi Devlet Devrimler Din Edebiyat Ekonomi Ekonomik kriz Emperyalizm Ergenekon Ermeni sorunu Ermeni Soykırımı Irkçılık Kadın hareketi Kapitalizm Kemalizm Kitap Kriz Kültür ve sanat Kürt hareketi Lenin Marksizm Meltem Oral Milliyetçilik Modernite Roni Margulies Savaş Sosyalizm tartışmaları Soykırım Suriye Devrimi Tarih Toplumsal sorunlar TÜRKİYE SİYASETİNDEN SAHNELER Özgürlük mücadelesi İktidar İslam
    © 2023 - Altüst
    • Künye
    • İletişim

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

    Tercihlerinizi ve tekrar ziyaretlerinizi hatırlayarak size en alakalı deneyimi sunmak için web sitemizde çerezler kullanıyoruz. "Kabul Et" seçeneğine tıklayarak, TÜM çerezlerin kullanımına izin vermiş olursunuz.
    AyarlarKABUL ET
    Manage consent

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Always Enabled
    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
    Non-necessary
    Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
    SAVE & ACCEPT